Lang leve de Nar!
Binnen de toneelstukken van Shakespeare heeft de Nar een speciale rol. De Nar die altijd een spiegel mag voorhouden. De Nar die als geen ander loyaal is aan de Koning, maar hem ook ongezouten de waarheid durft te vertellen. Ongezouten, bitter, zuur, nooit zoet, maar altijd vol liefde.
De Nar in King Lear, een van de stukken van Shakespeare:
“Als je niet meelacht met hoe de wind staat, heb je snel een verkoudheid te pakken: daar, neem mijn zotskap.”
En:
“Waarheid is een hond, moet in het hok; hij moet weggeranseld worden terwijl ’t Fijne Teefje bij het vuur mag staan en stinken.”
De Nar heeft dus een functie om alles gezegd te laten worden. Niet alleen de vleierij te laten horen, maar ook de schaduwkanten. Datgene wat er alleen gefluisterd wordt in de gangen. Of bij het koffiezetapparaat.
En dat is niet altijd een dankbare functie. Diezelfde Nar zegt op een gegeven moment tegen Koning Lear: “Ik vraag me ernstig af wat de verwantschap is tussen jou en je dochters: zij willen me laten ranselen wanneer ik de waarheid spreek, jij wilt me laten ranselen als ik lieg; en soms word ik geranseld omdat ik mijn mond hou”.
Je moet het maar durven zeggen….
Een andere nar heb ik gevonden in het boek Tijl, van Daniel Kehlman. Een boek over Tijl Uijlenspiegel, eigenlijk een interim nar.
Tijl, ons aller bekend als de schelm, de belhamel uit de Middeleeuwen hield iedereen een spiegel voor. Wars van statussen, je kreeg de spiegel die je verdiende.
“En waarom heeft Zijne Majesteit dat gehoord, vadsige spekhond? Dat majesteitje van jou, die oerstomme majesteit met zijn gouden kroon op zijn gouden troon heeft over mij gehoord omdat ik daarvoor heb gezorgd. Niet slaan, ik mag dat zeggen, je weet toch wat narrenvrijheid is. Als ik jouw majesteit niet oerstom noem, wie doet het dan? Iemand moet het doen. En jij mag het niet.”
Ik gun elke organisatie, elke koning en elk mens een juiste Nar. Om te spiegelen, je met de benen op de grond te houden, om te zeggen wat niemand durft te zeggen.
Ik gun iedereen de kans om Nar te zijn. Om in zoveel vrijheid te durven en te kunnen zeggen wat nodig is.
Ik zie hierin een link met Deep Democracy: een besluitvormingsmethode (en zoveel meer) waarbij de wijsheid van de minderheid toegevoegd wordt aan een meerderheidsbesluit. Waar alle stemmen gehoord worden. Hier kan iedereen de nar worden en tegelijkertijd de koning zijn. Hier kun je zelfs je eigen nar worden. Hoe leuk is dat?
En zo houdt Tijl mij de spiegel voor: kan ik de nar zijn? Hoe vrij kan ik me voelen om mezelf een spiegel voor te houden en om dit ook bij anderen te doen.
Want met coaching doe ik niet zoveel anders. Regelmatig een spiegel te zijn, dit met humor en met compassie te doen. En om niet te vergeten regelmatig zelf wat spiegels op te zoeken.
Want “spiegeltje, spiegeltje aan de wand: Jij bent de beste in het land?” Ik heb toch liever spiegels die eerlijk tegen me zijn!
Weet ik gelijk waarom ik narren zo leuk vind: ze spiegelen me, ze geven stem aan datgene wat gehoord moet worden en ze vertegenwoordigen de stem van de minderheid.
Leve de Nar!
Maart 2019
Marjolein Sinke
ZichtlijnCoaching
Wed, 06 March
